Simpozij „Reisu-l-ulema hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić – život i djelo“ Izložba o medresama Islamske zajednice „Blagodarja medresa“
U povodu 160 godina rođenja
Organizator: Rijaset Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini i Muftijstvo banjalučko
Vrijeme održavanja: 05. novembar 2021. godine
Mjesto održavanja: Banski dvor, Trg srpskih vladara 2, Banja Luka
Vrijeme: 9:00 – 11:45.
Program simpozija:
1. Ašere – učenik Faruk Šiljić
2. Muftija banjalučki mr. Nusret-ef. Abdibegović – pozdravno i uvodno obraćanje
3. Prof. dr. Dževad Hodžić, direktor Uprave za obrazovanje i nauku Rijaseta
4. Mr. Admir-ef. Blitović, „Reisu-l-ulema hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić – biografski prikaz života i ličnosti“
5. Dr. Ferid Dautović, „Vjersko-prosvjetna djelatnost reisu-l-uleme hafiza Ibrahim-ef. Maglajlića“
6. Dr. Adnan Jahić, „Političko djelovanje reisu-l-uleme hafiza Ibrahim-ef. Maglajlića“
7. Dr. Enes Durmišević, „Pravni položaj Islamske zajednice u Kraljevini Jugoslaviji od 1930. do 1936. godine“
8. Hfz. dr. Elvir Duranović, „Organizacija i rad banjalučkih medresa od 1896. do 1946. godine“
9. Zatvaranje simpozija
10. Otvorenje izložbe o medresama Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini „Blagodarja medresa“
11. Džuma namaz.
Moderator: mr. Meho Šljivo
_________________________________
Banjalučki muftija mr. Nusret-ef. Abdibegović
„Reis Maglajlić-Prvak banjalučke uleme“
Sažetak
Bošnjaci kao narod u najširem smislu, a Islamska zajednica kao organizovana zajednica vjerujućih ljudi, u užem smislu, iznjedrila je plejadu istaknutih alima, znanstvenika, društvenih radnika, književnika, pjesnika, kulturnih djelatnika, prosvjetnih aktivista, pobožnjaka, duhovnjaka, dobrotvora i vakifa.
U plejadu bosansko-hercegovačkih alima, učenjaka, Islamske zajednice ubraja se i reisu-l-ulema Ibrahim-ef. Maglajlić. Maglajlić je živio u drugoj polovini XIX vijeka i prvoj polovini XX vijeka. O njemu i njegovom životnom radu puno više se govorilo i pričalo, nego što se pisalo i zapisivalo. Simpozij o reisu Ibrahi,-ef. Maglajliću ima za cilj da ispravi tu nepravdu prema njemu kao reisu-l-ulemi, muftiji, direktoru medrese, alimu, istaknutom pregaocu na polju da’veta i misije, te da njegovoj ličnosti podari zasluženo mjesto među bošnjačkim velikanima.
Znajući da su planirani izlagači, uvodničari, eminentni stručnjaci iz različitih oblasti, za očekivati je da se čuju, iznesu, rasvijetle različiti aspekti vremena u kojem je živio i radio reis Maglajlić. Ključne riječi: Bošnjaci, Islamska zajednica, reis, muftija
Mr. Admir-ef. Blitović
„Reisu-l-ulema hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić – biografski prikaz života i ličnosti“
Sažetak
Hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić, dijete grada Banja Luke, potječe iz ugledne porodice Maglajlića, porodice koja je široj društvenoj javnosti ponudila nekoliko značajnih imena, među kojima Ibrahim-ef. Maglajlić zauzima pročelnu poziciju. Životni put mu je trasiralo školovanje u Banja Luci i Istanbulu, učešće u vojnim operacijama, boravak u zarobljeništvu, te obnašanje visokih funkcija direktora medrese, muftije i reisu-l-uleme. Vrijeme i životne okolnosti mu nisu išle na ruku, te su vrijeme Prvog svjetskog rata i uspostava Kraljevine SHS ostavili određene dileme i nedoumice kada je njegova ličnost u pitanju. Za života je ostavio neizbrisive tragove svoje ličnosti koja se u nekim krugovima opravdano ili neopravdano problematizira i postavlja dileme. Zato je važno upoznati ličnost hfz. Ibrahim-ef. Maglajlića iz različitih aspekata.
Ključne riječi: rođenje, život, rad, djelovanje, kontraverza
Dr. Ferid Dautović
„Vjersko-prosvjetna djelatnost reisu-l-uleme hfz. Ibrahima Maglajlića“
Sažetak
Reisu-l-ulema hfz. Ibrahim ef. Maglajlić je tokom svog radnog vijeka u institucijama Islamske zajednice dao značajan doprinos vjersko prosvjetnom životu muslimana Banja Luke, Tuzle, Bosne i Hercegovine pa i Kraljevine Jugoslavije. Obavljao najvažnije i najčasnije dužnosti u hijerarhiji Islamske zajednice. Slovio je kao istaknuti muderis, teolog, kurra hafiz-poznavalac sedam kiraeta, uspješan i poštovan muftija i reisu-l-ulema. U svakoj ulozi i misiji koja mu je povjerena pokazivao je kompetentnost i dostojanstvo što je pomoglo jačanju i razvoju vjersko prosvjetne djelatnosti. Zbog toga njegovu misiju i njegovu vjersko prosvjetnu djelatnost možemo podijeliti i posmatrati kroz tri najvažnije funkcije koje je obnašao:
1. Muderis-profesor i upravitelj Fejzija medrese i rušdije
2. Muftija u Tuzli i Banja Luci
3. Reisu-l-ulema Kraljevine Jugoslavije
Dr. Adnan Jahić
„Hirovita ćud politike: reisu-l-ulema Maglajlić i njegovo doba“
Sažetak
Hafiz Ibrahim ef. Maglajlić je bio istaknuti bosanskomuslimanski vjerski dostojanstvenik, muftija, reisul-ulema i sudionik važnih zbivanja u novijoj historiji Bosne i Hercegovine i bosanskohercegovačkih muslimana – Bošnjaka. Bio je javna ličnost i političar, uvažen i cijenjen, ali i kritiziran i osporavan, kao, uostalom, i većina drugih eksponiranih zvaničnika koji su bili sudionici brojnim izazovima bremenitih vjerskih, društvenih i političkih tokova s kraja austrougarske vladavine i za vrijeme prve jugoslavenske države. U ovom radu autor donosi prijesjek zanimljivih činjenica iz Maglajlićeve biografije, nastojeći portretirati njegovu ličnost i ulogu u javnom životu temeljem uglavnom manje poznatih historijskih obavijesti koje čuvaju arhivski fondovi u Gazi Husrev-begovoj biblioteci u Sarajevu i drugim arhivskim ustanovama bivše Jugoslavije. Ukazuje na nestabilnost političko-društvene zbilje koja je otežavala predan i stabilan rad pojedinaca u korist zajednice i općeg dobra u Maglajlićevo doba.
Ključne riječi: Hafiz Ibrahim ef. Maglajlić, Islamska zajednica, Austro-Ugarska, Jugoslavija, vjera, društvo, politika
Dr. Enes Durmišević
„Pravni položaj Islamske zajednice u Kraljevini Jugoslaviji od 1930. do 1936. godine“
Sažetak
Ovaj period u Kraljevini Jugoslaviji karakterizira uvođenje šestojanuarske diktature 6. januara 1929. godine, koju je proglasio kralj Aleksandar Karađorđević. Ovom diktaturom dodatno je ojačan kraljev apsolutizam, centralizacija države i uvedeno je integralno jugoslavenstvo koje je imalo za cilj sve narode tadašnje države „proglasiti“ jednim narodom, jugoslavenskim, što je za konsekvencu imalo, a to je i bio cilj, kako to veoma dobro objašnjava poznata krilatica u političkoj historiji: „Jedna država, jedan narod, jedan vođa“. Time je krug apsolutne kraljeve diktature zaokružen.
Ovakvo društevno i političko stanje u Kraljevini Jugoslaviji veoma bitno je uticalo na rad, ustrojstvo i strukturu Islamske (verske) zajednice koja je izgubila dotadašnju, kakvu takvu autonomiju i potpuno stavljena pod kontrolu Ministarstva pravde. Upravo u ovom periodu, koji karakterizira veoma turbulentna politika, politika „nacionalnih pitanja“ u Jugoslaviji, ali i u Evropi, koja će „poroditi“ jedan od svojih najgorih „izama“: fašizam.
Upravo u ovo i ovakvo vrijeme, hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić će obnašati funkciju reisul-uleme Islamske zajednice. Njegovo „reisovanje“, i tada i danas, izaziva brojne kontroverze, kako unutar Islamske zajednice, tako i u historiji Bošnjaka uopće.
Ključne riječi: hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić, reisul-ulema, Islamska zajednica, Rijaset
Dr. Elvir Duranović
„Organizacija i rad banjalučkih medresa od 1896. do 1946. godine“
Sažetak
Tokom osmanskog perioda u Banjaluci su bile četiri medrese: Atik, stara, medresa sagrađena početkom XVII stoljeća, Ferhad-pašina, Skorupova i Šibića medresa sagrađena 1873. godine. Do 1878. godine i austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine u Banjaluci su još uvijek bile aktivne tri medrese: Atik, Šibića i Skorupova koja je neposredno poslije okupacije zatvorena i srušena, dok se za Ferhad-pašinu medresu ne zna kada je prestala s radom. Dvadesetak godina poslije okupacije 1892. godine u Banjaluci je sagrađena najmlađa Fejzija-medresa koja je zajedno sa Atik i Šibića medresama nastavila s radom prolazeći u prvim desetljećima XX stoljeća kroz nužne reforme izazavane promjenom društveno-političkih okolnosti u državi. Na osnovu arhivske građe iz Gazi Husrev-begove biblioteke i Izvještaja o radu banjalučkih medresa, u ovom radu će po prvi put biti govora o organizaciji i djelovanju banjalučkih medresa od 1878. do 1946. godine kada odlukom tadašnjih vlasti Niža okružna medresa u Banjaluci nije dobila dozvolu za nastavak rada. U tekstu će biti predstavljeni: Nastavni planovi i programi medresa od 1896-1946; muderrisi i nastavnici koji su u ovom periodu u njima predavali; brojno stanje učenika po medresama, reforme nastavnog plana i programa 1917. i 1939. godine, uvođenje svjetovnih predmeta u nastavni plan i program, spajanje dvije, Fejzija i Šibićeva, medrese u jednu Ujedinjenu medresu 1917, osnivanje Niže okružne medrese 1939., te poteškoće s kojima se medresa susretala tokom Drugog svjetskog rata i njen prestanak rada 1946. godine.
IZVOR: www.muftijstvobanjalucko.ba
